Üç yıl önce Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) programından çıkan ancak artan ekonomik sorunların ardından kısa süre önce tekrar IMF ile 3 milyar dolarlık kredi anlaşması yapan Batı Afrika ülkesi Gana’da protestolarla dolu bir hafta geride kaldı.
Ana muhalefet partisinin milletvekillerinin çağrısı üzerine yüzlerce kişi, başkent Akra’da toplandı, Merkez Bankası yönetimini protesto etti. Hayat pahalılığı ve ekonomik sıkıntılara karşı gösteri düzenleyen protestocular, ülke ekonomisinin kötü yönetildiğini ve Merkez Bankası Başkanı ile iki yardımcısının görevden alınması gerektiğini savundu. İngiliz BBC Televizyonu’na göre, protestoların ana nedeni, 2022 mali yılında Merkez Bankası’nın yaklaşık 60 milyar Ganalı sedi, yani 5.2 milyar dolar ‘kayıp’ açıklaması oldu.
Ülkenin geleneksel cenaze kıyafet rengi kırmızı ve siyah giyinen protestocular, “Gana Merkez Bankası şimdi iflas etti,” “Yağmayı durdurun, açız” gibi sloganlar attı.
Muhalefet, bankanın hükümete borç vermek için yasadışı para bastığını, bunun da para biriminin değer kaybetmesine ve enflasyonun düşmesine yol açtığını iddia ediyor.
Ayrıca banka yöneticileri, yurtiçi ve yurtdışı seyahatlere önceki yıla göre yüzde 87 artışla, 762 bin dolardan fazla para ödemek ve yeni bir bina inşaası için 250 milyon dolar harcamakla suçlanıyor. Gana Üniversitesi’nden Profesör Godfred Bokpin durumu şöyle özetliyor: “Tarihimizde hiç böyle bir şey görmedik. Eğer Gana Bankası bu kaybın üstesinden gelmek istiyorsa, bu onların 45 yıldan fazla zamanını alacak.”
Gana’da geçen yıl enflasyon oranı yüzde 54 gibi rekor bir seviyeye ulaştı ve halen yüde 40’ın üzerinde seyrediyor. Çok sayıda kredi derecelendirme kuruluşu ülkenin notunu düşürerek uluslararası borç almasını engelledi. Eylül 2022 itibarıyla Gana’nın toplam borcu 55 milyar dolara yükseldi. Bu, hükümetin borcunu ödemek için gelirinin yüzde 70’inden fazlasına ihtiyaç duyduğu anlamına geliyordu ki bu, hükümetin yapamayacağı bir şeydi. Daha sonra borç ödemelerinin çoğunu temerrüde düşürdü.
Gana’da 150 Türk şirketi bulunuyor
Türkiye-Gana ilşkileri, 1958 yılına, Gana’nın bağımsızlığını ilan ettiği 1857’den 1 yıl sonraya dayanıyor. Ankara, ülkedeki ilk büyükelçiliğini 1964’de açtı. 1981’de kapanan elçilik, 2010’da tekrar açıldı. Bugün ülkede çoğu enerji ve inşaat üzere 150 Türk firması faaliyet gösteriyor.
